Ανατροφή παιδιών - τι λάθη κάνουν οι γονείς;
Σήμερα το πρωί ήμουν στο αεροπλάνο και είχα μια από αυτές τις ανεπανάληπτες εμπειρίες του στυλ «ταξιδεύω με ένα τρίχρονο παιδάκι σε εμβέλεια ενός μέτρου». Αφήστε κατ’ αρχήν τη φαντασία σας να οργιάσει, χαχαχα!
Φυσικά δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε ελπίζω θα είναι η τελευταία φορά που θα ζήσω ένα παρόμοιο ταξίδι. Και με δικά μου, όλόδικά μου τρίχρονα έχω ταξιδέψει, και σε εγγύτητα με ένα σωρό μη δικά μου παιδιά σε ηλικίες από ...λίγων ημερών μέχρι την εφηβεία.
Για κάποιο λόγο όμως, ειδικά σήμερα με έβαλαν σε σκέψεις τα πράγματα που άκουσα σε αυτό το ταξίδι.
Περιττό να πω φυσικά πως τα ζήσαμε ΟΛΑ, από το ένα τέταρτο ειρήνης που κοιμήθηκε το κοριτσάκι μέχρι τις αμέτρητες κλοτσιές στο πίσω μέρος του καθίσματος, φωνές, κλάματα, ουρλιαχτά, όλα μα όλα τα καλά!
Άκουσα λοιπόν
1. Κατ΄αρχήν ένα κάρο ψέματα, διαλέξτε και πάρτε:
«Είσαι μεγάλο παιδί τώρα» (η αλήθεια: δεν είναι μεγάλο παιδί)
«Η γιαγιά θα στενοχωρηθεί πολύ μαζί σου» (η αλήθεια: η γιαγιά θα χαρεί που ήρθε η εγγονή της, δεν είναι δουλειά της αν σήκωσε το παιδί το μισό αεροπλάνο)
«Ο πιλότος θα θυμώσει και θα μας πει να κατεβούμε» (φανταστικό, ε; ίσως το αγαπημένο μου από όλα τα ψέματα!)
«Βλέπεις την κυρία που έρχεται; (εννοούσε την αεροσυνοδό) Δεν θα μας δώσουν φαγητό αν συνεχίσεις έτσι και θα πεινάς» (και το φαγητό ήρθε, και η πορτοκαλάδα, και τα παιχνιδάκια, και η σοκολατίτσα στο τέλος)
«Η κυρία (εννοούσε εμένα) είναι κουρασμένη και την πονάς» (Η αλήθεια: ούτε κουρασμένη ήμουν ούτε με πονούσαν οι κλοτσιές στο κάθισμα - ήταν μια σούπερ ταλαιπωρία, αλλά πάντως ΔΕΝ ίσχυε αυτό που έλεγε ο μπαμπάς και οπωσδήποτε δεν ενδιέφερε τη μικρή)
«Τελευταία φορά που γίνεται αυτό! Δεν θα ξαναπάμε ΠΟΤΕ στη γιαγιά!! Τελείωσε!!!»
Είπαν δηλαδή και άλλα ψέματα, αλλά αυτά θυμάμαι.
2. Απειλές
«Αν δεν σταματήσεις τώρα αμέσως, θα φας πολύ ξύλο όταν φτάσουμε στο σπίτι. Σταμάτα τώρα!» (δεν ξέρω αν αυτή η απειλή ήταν πράγματι άδεια - το παιδί πάντως αδιαφόρησε)
«Κάτσε ήσυχη τώρα αμέσως! Θα σου πάρω το τάμπλετ!» (αυτή η απειλή ΗΤΑΝ άδεια - δεν της πήραν το τάμπλετ - το παιδί αδιαφόρησε)
«Πάψε αμέσως να κλαίς, δεν θα σε πάω στη ….» (δεν θυμάμαι το όνομα, ίσως εννοούσε κάποια ξαδερφούλα; το παιδί αδιαφόρησε)
«Μην είσαι τόσο κακό παιδί, ΚΑΝΕΙΣ δεν σε αγαπάει έτσι!!! Τα κακά παιδιά δεν τα αγαπάνε!» (το παιδί φαινομενικά αδιαφόρησε. Αλλά δεν νομίζω πως τέτοια πράγματα ξεχνιούνται, ακόμη και σε αυτή την ηλικία)
3. Άσκοπες ερωτήσεις και συγκρίσεις
«Μα γιατί με στεναχωρείς;» (θα ήξερε να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση;)
«Είναι ανάγκη να κάνεις έτσι;»
«Κοίτα εκείνο το παιδάκι τί ήσυχα που κάθεται!» (το εν λόγω «παιδάκι» ήταν σε σχολική ηλικία)
«Μα εξήγησέ μου τώρα, γιατί κάνεις έτσι;»
«Γιατί δεν με ακούς, τί σου έχω κάνει;;; Ε;;;»
«Γιατί θέλεις τώρα να κατεβείς; Αφού μας είπαν να περιμένουμε να ανεβεί το αεροπλάνο»
4. Παρακάλια
«Πιες λίγο χυμούλη, είναι πολύ ωραίος! Κοίτα, θα πιω εγω, μμμμ, πολύ ωραίος είναι!»
«Κοίτα την κοπέλα τί όμορφη που είναι! (στο περιοδικό του αεροπλάνου)»
«Σε παρακαλώ πάψε να ….»
«Σε παρακαλώ, μην είσαι κακό παιδί!» (ίσως το χειρότερο σχόλιο από όλα)
….και άλλα πολλά τέτοια, δεν τα θυμάμαι όλα.
Για να μην μακρηγορώ, το παιδί αδιαφόρησε και τους αγνόησε σχεδόν σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, μέχρι και το μπαμπά του χτύπησε (εκείνος δεν αντέδρασε σε αυτό, εκτός από με ένα «Μα γιατί το κάνεις αυτό;»).
Ερώτηση: Μπορούσαν εκείνη την ώρα
να κάνουν ΑΜΕΣΑ κάτι καλύτερο;
Νομίζω πως όχι. Οι συγκεκριμένοι γονείς είχαν συνηθίσει αυτή τη συμπεριφορά (και τη δική τους και του παιδιού), οπότε άμεσα, μάλλον δεν γινόταν τίποτα. Το μόνο που θα είχε βοηθήσει την κατάσταση για τους υπολοίπους θα ήταν, ίσως, μετά το πρώτο τέταρτο να πουν την αλήθεια στους συνεπιβάτες μπροστά, πίσω και πλάι «Σας ζητούμε συγγνώμη για την ταλαιπωρία, είναι πολύ δύσκολη στα ταξίδια και δεν ξέρουμε πώς να την κουμαντάρουμε καλύτερα». (ακούω ήδη φωνές αγανάκτησης: «Να κουμαντάρουμε το παιδί - γιατί τί είναι, βάρκα; παιδί είναι!!!»
Ναι, όμως για αυτό πρόκειται. Για το κουμάντο/τη διαχείριση μιας αντικειμενικά δύσκολης κατάστασης.
Έχω δει παρόμοια περίπτωση σε πραγματικά πολύωρο ταξίδι στην Ανατολική Ασία, που Αμερικανίδα μαμά απευθύνθηκε ακριβώς έτσι στους γύρω γύρω συνεπιβάτες. Αν μη τι άλλο νομίζω πως δέχθηκαν όλοι αυτή τη συμπαθητική επικοινωνία και - αν μη τι άλλο - το γεγονός πως αναγνώριζε η μαμά την ...«ατυχία» μας να συνταξιδεύουμε με το μικρό Ταλιμπάν. Δύο καθίσματα πιο πέρα βρέθηκε ένας κύριος που απασχόλησε για αρκετή ώρα το παιδάκι με θαυμάσια δημιουργικό τρόπο λέγοντάς του ιστορίες και κάνοντάς το να γελά. Πέρασε απρόσμενα όμορφα το ταξίδι.
Είμαι σίγουρη πως αρκετοί θα θυμώσουν που το θέτω έτσι και θα πουν πράγματα όπως «Έτσι είναι τα παιδιά, τί να κάνουμε δηλαδή;;;», «Δεν αγαπάς τα παιδιά!», «Είναι ρατσιστικό ενάντια στο παιδί!», «Το παιδί πρέπει να εκφραστεί» κλπ.
Έχω αφιερώσει τη ζωή μου στα παιδιά και όσοι με ξέρουν θα πιστοποιήσουν πως αγαπώ ΠΑΡΑ πολύ τα παιδιά, οπότε νιώθω αρκετά ελεύθερη να εκφράσω γνώμες που ίσως ενοχλούν:
Το παιδί αυτό εκφραζόταν πράγματι; Γιατί και βαριόταν, και άκουγε από τους γονείς του απειλές, ψέματα, ερωτήσεις που δεν είχε την ωριμότητα να απαντήσει, και σίγουρα ΔΕΝ ΠΕΡΑΣΕ ΚΑΛΑ κρίνοντας από το πώς φώναζε και χτυπιόταν 85% του χρόνου, η έκφρασή του ήταν κάπως έτσι (δεν είναι φυσικά το παιδί στη φωτογραφία).
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΕΝΟ..... ΔΕΝ ΗΤΑΝ. Βέβαια περνούν καλά τα παιδιά όταν χοροπηδούν, αλλά όταν περνούν καλά έχουν άλλη έκφραση στο πρόσωπό τους. Δεν περνούσε καλά, δεν ήξερε τί ήθελε, και δεν ένιωθε ασφαλές κατά τη γνώμη μου - υποθέτω πως ένιωθε έντονα την ανασφάλεια, ανυπομονησία και απελπισία των γονιών του και την καθρέπτιζε.
Οι γονείς εξέφραζαν σωστά την αγάπη τους με την απελπισμένη συμπεριφορά που έδειξαν; Το «απελπισμένη» είναι δική μου προσωπική γνώμη φυσικά, αλλά νομίζω θα συμφωνούσατε αν ήσασταν παρόντες πως ακουγόταν σαν καμπάνα η απελπισία τους όταν απειλούσαν και παρακαλούσαν χωρίς αποτέλεσμα εναλλάξ το παιδί τους.
Θα έπρεπε να δεχόμαστε ΠΑΝΤΑ σαν γονείς την οποιαδήποτε έξαλλη συμπεριφορά ενός παιδιού, απλά και μόνο επειδή είναι παιδί;
Ερώτηση προβοκάτσια για την έκφραση «παιδί»: το νεογέννητο είναι ίσα και όμοια με το παιδί των 17μηνών, τριών ετών, 8 ή 15.5 ετών;;; Πότε δηλαδή είναι αρκετά «μεγάλο» το παιδί ώστε να μπορούμε να ταξιδεύουμε μαζί του χωρίς ...Lexotanil; Η ανοχή βοηθά το παιδί; βοηθά τους γονείς; δεν βοηθά κανέναν;
Απάντηση
Νομίζω πως στη συγκεκριμένη περίπτωση, το παιχνίδι είχε χαθεί προκαταβολικά κατά 100%.
Ήταν μια κατάσταση τέλειας ομηρίας (ΔΕΝ θα τους «κατέβαζε» από το αεροπλάνο ο πιλότος όπως είπαν στο παιδί επειδή «θύμωσε») και ζήσαμε όλοι το αποτέλεσμα της συνταγής
{προσωπικότητα παιδιού + μέχρι τότε έργο ανατροφής του παιδιού + σχέση γονιών/παιδιού}
Δεν μπορούσαν να πάνε, αντικειμενικά, πουθενά, οπότε ανεβαίνουν στην επιφάνεια με high definition ευκρίνεια ΟΛΑ τα προβλήματα....
Η οικογένεια αυτή φαινόταν να μην είχε καταφέρει να εγκαταστήσει καμία, μα καμία δομή, δεν υπήρχε διαφορά ύψους ή ιεραρχία μεταξύ των γονιών και του παιδιού (της μιλούσαν σαν να ήταν ίση με εκείνους ή τουλάχιστον έφηβη) οπότε το παιδί ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΟΡΙΑ στη συμπεριφορά του. Πιστεύω πως κάπως έτσι θα συμπεριφέρεται και αλλού όπως στο εστιατόριο, σε επισκέψεις σε φίλους, σε μαγαζιά, σε σουπερμάρκετ, παντού.
Και οι γονείς σε παρόμοια απελπισία θα είναι δυστυχώς. 😥
Μήπως είχε απλώς μια πολύ άσχημη μέρα; Δεν νομίζω. Συνήθως όταν μια συμπεριφορά είναι εντελώς ασυνήθιστη και απροσδόκητη, το λένε οι γονείς (μα τί έπαθε, μήπως είναι άρρωστη, ποτέ δεν είναι έτσι κ.ο.κ.) μεταξύ τους, στο παιδί και στους άλλους.
Αν λοιπόν υποθέσουμε πως ΔΕΝ ήταν απλά μια ασυνήθιστα φοβερή μέρα και το σενάριο αυτό επαναλαμβάνεται και στο σουπερμάρκετ, θέλετε να φανταστείτε στο μέλλον τί θα γίνεται;
Ναι, τα ταξίδια θα είναι πιο εύκολα σε λίγα χρόνια, αλλά τα «πεδία μάχης» απλά αλλάζουν:
Τί κάνουμε π.χ. όταν θέλει κινητό το παιδί στα 9 του, τί κάνουμε όταν θέλει ακριβά δώρα για τα Χριστούγεννα, τί κάνουμε όταν δεν τα πάει καλά με ένα δάσκαλο στο σχολείο, τί κάνουμε όταν βαριέται να διαβάσει, τί κάνουμε όταν μπαίνει 13 χρονών σε αυτοκίνητο φίλου και το οδηγεί έστω και 100 μέτρα σε ένα πάρκινγκ, τί κάνουμε όταν πιάνει κακές παρέες, τί κάνουμε στην εφηβεία όταν μας λέει ψέματα………. Να συνεχίσω;;;
Ισχυρίζομαι λοιπόν, πως εκτός κι αν γίνει κάποιο θαύμα, προμηνύονται πολλές δυσκολίες σε διάφορα πεδία στο μέλλον για αυτή την οικογένεια, ακόμη κι αν δεν θα είναι “in your face” όπως σε αυτό το ταξίδι. Η εφηβεία ειδικά, που κανονικά είναι μια σταδιακή μετ΄εμποδίων εξομάλυνση της ιεραρχίας που προϋπάρχει σε μια οικογένεια, θα αναδείξει σε όλο τους το μεγαλείο τις τεράστιες τρύπες και την ανεπάρκεια της ανατροφής αυτού του παιδιού.
Για να είμαι ξεκάθαρη: ΔΕΝ περιμένω ένα τρίχρονο παιδί να κάθεται σαν αγγελάκι και να γράφει ένα δοκίμιο.
Υπάρχουν σίγουρα τέτοια παιδιά, αλλά είναι μια μειονότητα. Τα περισσότερα τρίχρονα έχουν φυσική ανάγκη για κίνηση και ζωηράδα, και σίγουρα δεν συμπεριφέρονται σαν έναν ογδοντάχρονο (τους λείπουν, άλλωστε, 77 χρόνια ζωής μέχρι τότε…).
Υποστηρίζω όμως τη θέση πως όταν καλλιεργούμε από την αρχή μια σταθερή σχέση με τα παιδιά και εφαρμόζουμε πάντα κανόνες καλής ανατροφής, ακόμη και το αεροπορικό ταξίδι δεν καταλήγει με τους πάντες κουρασμένους, καταϊδρωμένους και εκνευρισμένους μετά από δυόμισι ώρες τρέλας.
Εσείς, τί λέτε για όλα αυτά; Έχετε ζήσει παρόμοιες περιπτώσεις;