Ομοιοπαθητική για παιδιά και γονείς

Συνέντευξη με την κα Βασιλική Μαμαλούκου, δημοσιογράφο

Ερ.: Αγαπητή Dr. Σουζάννα Kemper-Μαργαρίτη, καταρχάς τιμή μου που μιλάμε έστω από απόσταση μιας και ζειτε και εργαζεστε πλέον στην Ζυρίχη. Να ξεκινήσουμε από εκεί... τι ήταν αυτό που σας ώθησε να μετακομίσετε εκτός Ελλάδος;

Εννοείτε, εκτός από την απίστευτη φορολογία στην Ελλάδα; Αστειεύομαι, αν και ….όχι τόσο. Η αλήθεια είναι πως ήταν μια σύνθετη και για μας ιδιαίτερα δύσκολη απόφαση, που μας απασχόλησε πάνω από ενάμιση χρόνο. Τελικά το αποφασίσαμε διότι αντικειμενικά ο άντρας μου είχε εξαιρετικές επαγγελματικές προοπτικές στην Ελβετία που δεν μπορούσαμε να αγνοήσουμε, και ο μεγαλύτερος γιος μας μάλλον θα θέλει να σπουδάσει εκεί. Λόγω του ότι η Ελβετία είναι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν σημαντικό να μεταφέρουμε την κατοικία μας εκεί.

Ερ.: Οι γονείς στην Ελλάδα αρχίζουν σιγά σιγά και αφυπνίζονται, όμως ακόμη επιμένουν σθεναρά να υπερφορτώνουν τα παιδιά τους με τα ευρέως κυκλοφορούντα φάρμακα και τα εμβόλια υπό την αίσθηση του φόβου. Μπορούμε να έχουμε υγιή παιδιά χωρίς πολλά φάρμακα, αντιβιοτικά και κορτιζονούχα σκευάσματα; Είναι και το motto σας άλλωστε στο site σας "www.kemper.gr" (Natural Pediatrics)

Δεν είμαι πεπεισμένη πως οι γονείς επιμένουν στα φάρμακα… ίσως περισσότερο οι παππούδες και οι γιαγιάδες. Πολλές φορές λείπει η πληροφόρηση και μια βασική εκπαίδευση στις φυσικές θεραπείες, όπως και η ενημέρωση για τα πραγματικά δεινά που μπορεί να επιφέρει στο παιδί μας π.χ. η κατάχρηση αντιβιοτικών. Από ότι ακούω, πολλές φορές δεν τους προσφέρονται καν επιλογές, π.χ. σε μια ωτίτιδα δεν τους εξηγεί κανείς πως μπορούν με επιθέματα, με ομοιοπαθητικά και ενδεχομένως χρήση Algofren για μερικές μέρες να αποφύγουν το αντιβιοτικό στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Και ναι, μπορούμε θαυμάσια να φροντίσουμε να έχουν τα παιδιά μας βέλτιστη υγεία με λίγα ή καθόλου φάρμακα στις περισσότερες περιπτώσεις.

Ερ.: Η ομοιοπαθητική έχει μια διαφορετική φιλοσοφία όσον αφορά στη θεώρηση μιας ασθένειας και την αντιμετώπισή της. Θέλετε να μας το εξηγήσετε λιγάκι πιο αναλυτικά αυτό για καποιον που δεν εχει έρθει ακόμη σε επαφή με την Ομοιοπαθητική; Είναι τελικά ιατρική η Ομοιοπαθητική ή όχι;

Η Ομοιοπαθητική είναι μια ρυθμιστική θεραπεία, όπως είναι π.χ. και ο βελονισμός. Επισήμως θεωρείται φυσική θεραπεία και δεν ονομάζεται Ιατρική. Χρησιμοποιείται εδώ και 200+ χρόνια, και σας θυμίζω πως η κλασική Ιατρική με τα πολλά χάπια, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, υπάρχει εδώ και περίπου 70 χρόνια. Το πέρασμα του χρόνου θα δείξει ποια μέθοδος θα επιζήσει.

«Ρυθμιστική θεραπεία» σημαίνει πως η Ομοιοπαθητική βλέπει την ασθένεια λιγότερο μηχανιστικά «εισέβαλε το βακτήριο στο βουλωμένο από τις μύξες αυτάκι και προκάλεσε την ωτίτιδα» και περισσότερο σαν δυσλειτουργία ολόκληρου του οργανισμού. Στην κλασική Ιατρική οι επιλογές είναι κυρίως «αντιβιοτικό ή όχι;». Στην Ομοιοπαθητική οι επιλογές είναι πολύ περισσότερες και επιλέγουμε το σκεύασμα ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του παιδιού και τα άλλα συμπτώματα που συνοδεύουν τον πόνο στο αυτί. Θα πάρει λοιπόν παντελώς διαφορετικό σκεύασμα το παιδί με υψηλότατο πυρετό και κατακόκκινο πρόσωπο και πόνο στο αυτί, από το παιδί που επίσης πονά στο αυτί αλλά έχει επίσης πολλές κίτρινες μύξες, ήπια συνεχή γκρίνια και βελτίωση της κλινικής κατάστασης εκτός σπιτιού – ακόμη και αν και τα δύο παιδιά πονούν το ίδιο έντονα!

Ερ.: Κάπου διάβασα (γιατί επίσημη ενημέρωση δεν υπάρχει, την αποκρύπτουν προφανώς σκοπίμως) πως μόνον το ταμείο της Εθνικής Τράπεζας και των δημοσιογράφων καλύπτουν ομοιοπαθητικά φάρμακα; Αν ισχύει όντως αυτό, γιατί πιστεύετε πως αντιτίθενται στην συνταγογράφηση τα υπόλοιπα ταμεία; Τι ισχύει στην Ζυρίχη που δεν ισχύει εδώ σε σχέση πάντα με την Ομοιοπαθητική;

Ειλικρινά σας βρίσκω πιο διαβασμένη από μένα σε αυτό το θέμα! (Ούτε ήξερα πως υπήρχε ταμείο στην Ελλάδα που καλύπτει τα ομοιοπαθητικά φάρμακα…) Νομίζω πως πρέπει να κατανοήσει κανείς πως τα ομοιοπαθητικά φάρμακα αυτά καθ’ αυτά είναι πολύ φθηνά.

Φανταστείτε πως αγόρασα προ 12ετίας περίπου ένα ομοιοπαθητικό φαρμακείο για το γιο μου, που κόστισε 150 ελβετικά φράγκα (περ. 130 ευρώ). Με αυτό το φαρμακείο κινούμαι ακόμη και σήμερα, μόνο 1-2 από τα φιαλίδια έπρεπε να ξαναγεμίσω. Και έδινα και στους ασθενείς στο ιατρείο! Τα ταμεία δεν αντιτίθενται λοιπόν στο κόστος των σκευασμάτων – είναι σχεδόν αμελητέο. Αντιτίθενται στη μέθοδο αυτήν καθ’ αυτήν. Σκεφτείτε μόνο: ποιοι επαγγελματίες απαρτίζουν τις αρμόδιες επιτροπές; Έχουν ενδιαφέρον να προωθήσουν την Ομοιοπαθητική; Μου έρχεται στο νου το αμερικάνικο ρητό που ακούμε όταν πρέπει κάτι να διαλευκανθεί «Follow the money!».

Στην Ελβετία πάντως (τη χώρα στην οποία εδρεύουν τόσοι φαρμακευτικοί κολοσσοί!) καλύπτουν ΟΛΑ τα ταμεία το κόστος της θεραπείας με ομοιοπαθητικά – εκεί θεωρείται μια αποτελεσματική και οικονομική θεραπεία και υποστηρίζεται από το κράτος. Εγώ προσωπικά σαν παιδίατρος πληρώνομαι το ίδιο για το χρόνο μου είτε δώσω ένα συμβατικό, είτε δώσω ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο.

Ερ.: Εγώ προσωπικά, προσπαθώ να αντιμετωπίζω φυσικά κάθε ασθένεια που εκδηλώνει το σώμα μου και το παιδί μου, ποια είναι τα δικά σας μικρά μυστικά-θαύματα για την καλύτερη υγεία μας;

Θεωρώ πως κάνετε πολύ καλά, και το παιδί σας θα σας ευγνωμονεί αργότερα! Είναι αλήθεια πως έχω πολλά μυστικά τρικ και άλλα που, παρ’ ότι δεν είναι τόσο μυστικά, πάλι δεν εφαρμόζονται – το καλύτερο παράδειγμα είναι το «Φροντίστε να τρώτε αληθινό φαγητό, παραδοσιακά μαγειρεμένο».

Η οικογένεια που το τηρεί αυτό, έστω στο 90%, θα έχει άλλο επίπεδο υγείας από την οικογένεια που επιτρέπει την είσοδο συσκευασμένων κρουασάν, επεξεργασμένων τροφών, γλυκών και αναψυκτικών στο σπίτι, και δέχεται να σιτίζονται τακτικά τα παιδιά της σε κυλικεία ή σε περίπτερα. Άλλα όμορφα μυστικά θα βρείτε στην ιστοσελίδα, π.χ. τη σημασία του να κοιμούνται τα παιδιά σε αληθινό σκοτάδι!

Ερ.: Έστω και αν δεν ζείτε μόνιμα εδώ, αλλά μοιράζεστε τον χρόνο σας μεταξύ Ελλάδας και Ελβετίας, είστε ενεργή ακόμη και διατηρείτε στα ελληνικά ένα πολύ χρήσιμο site και συνεχίζετε τον αγώνα σας για την αφύπνιση των Ελληνίδων μητέρων με τη νέα έκδοση από τον εκδοτικό i-Write , έναν μικρό , χρηστικό, οικονομικό οδηγό για αρχαρίους γονείς, με τίτλο Πρακτική Ομοιοπαθητική για Παιδιά. Ποιά είναι η βαθύτερη σας πρόθεση ως Ελληνίδα που ζει και εργάζεται πια στο εξωτερικό , αλλά και ως μητέρα , ιδιότητα που είναι παγκόσμια και δεν γνωρίζει σύνορα;

Η ιστοσελίδα, καθώς και το βιβλιαράκι και τα Miracle Kits, γεννήθηκαν από ανάγκη – όχι δική μου ανάγκη δηλαδή, αλλά ανάγκη των γονέων που γνώριζα στην Ελλάδα. Ξέρετε όταν έφυγα μου έκαναν ένα απίθανο αποχαιρετιστήριο πάρτι-έκπληξη, το οποίο με συγκίνησε όσο δεν μπορώ να εκφράσω με λόγια. Με παρακίνησε να αφήσω την ιστοσελίδα που είχα ξεκινήσει στα αγγλικά και να συνεχίσω αμιγώς στα ελληνικά δημιουργώντας μια ενημερωτική γωνία στο ίντερνετ. Έκρινα πως έτσι έπρεπε και, για να είμαι ειλικρινής, έχω τέτοια ανταπόκριση από τους γονείς και τέτοια ευγνωμοσύνη, που συνεχίζω να το πιστεύω. Το βιβλίο γράφτηκε γιατί δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο στα ελληνικά, που να μπορεί να το χρησιμοποιήσει ένας αρχάριος μπαμπάς που κρατά το άρρωστο παιδί του το Σαββατοκύριακο.

Μου γράφουν διάφοροι γονείς και μου προσφέρουν χρήματα για να τους κάνω μαθήματα Ομοιοπαθητικής και φυσικών θεραπειών μέσω Skype, πράγμα που δεν έχω κάνει μέχρι στιγμής - μεταξύ άλλων λόγω έλλειψης χρόνου και επίσης επειδή έτσι, ωφελείται μόνο μια οικογένεια. Στο μέλλον θέλω, λοιπόν, να δημιουργήσω μια online ακαδημία για τους γονείς που θέλουν να εμβαθύνουν τις γνώσεις τους στην Ομοιοπαθητική και σε άλλες φυσικές θεραπείες όπως τα βότανα και οι βεντούζες (που έχουν σχεδόν ξεχαστεί στην Ελλάδα παρά τη μακρά παράδοση που είχαν). Θέλω τα μαθήματα να είναι οικονομικά προσιτά για όλους, εύκολα κατανοητά και πρακτικά, ώστε να μπορεί ο καθένας να μάθει, και μετά να εφαρμόζει χωρίς να χρειάζεται βοήθεια. Για να δούμε, θα το καταφέρω;

UPDATE Σεπτ. 2018: Τα online μαθήματα είναι πλέον πραγματικότητα, περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές ΕΔΩ!

Ερ.: Το placebo effect βρίσκεται στο κέντρο της διαμάχης ανάμεσα στην ομοιοπαθητική και την κλασική ιατρική. Πόσο ισχυρό αντεπιχείρημα είναι για σας αυτό;

Κατ’ αρχήν βρίσκω λυπηρό το ότι πρέπει να υπάρχει «διαμάχη». Το υπέρτατο ενδιαφέρον μου σαν παιδίατρος είναι η θεραπεία και η διατήρηση της υγείας των ασθενών μου με τον βέλτιστο τρόπο. Για αυτόν το σκοπό χρησιμοποιώ και κλασικά φάρμακα (ΔΕΝ είναι δηλητήρια με λογική χρήση), και βότανα, και ομοιοπαθητικά σκευάσματα – με όλα έχω δει θεαματικά αποτελέσματα, ανάλογα πάντα με το πρόβλημα, και θεωρώ πως μπορούν θαυμάσια να συμβαδίζουν.

Το placebo effect παρατηρείται με όλα τα φάρμακα, συμβατικά ή όχι, και είναι υπεύθυνο για ένα περ. 30% του θετικού αποτελέσματος. Επίσης μπορεί να επιφέρει και αρνητικά αποτελέσματα (nocebo effect). Ρωτήστε όποιον θέλετε από τους ασθενείς μου, δεν παρατηρούν βελτίωση μόνο μετά από 30% των επισκέψεων. Τι λέτε, να είμαι εγώ τέτοια guru που έχω υψηλά επίπεδα placebo effect; Προσωπικά θα ήθελα, αν μπορούσα, να έχω ποσοστά placebo effect 100% - θαύμα δεν θα ήταν, θα ερχόντουσαν, θα τους έδινα το χέρι και θα γινόντουσαν καλά!

Αν αφήσουμε όμως την πλάκα και ρωτήσουμε τους γονείς που παρατηρούν καλά τα παιδιά τους και ακολουθούν Ομοιοπαθητική, θα σας διηγηθούν κάτι πολύ διαφορετικό, περισσότερο σε στυλ «πριν την Ομοιοπαθητική, το παιδί μας αρρώσταινε συνέχεια και αφήναμε το μηνιάτικο στο γιατρό και στο φαρμακείο». Δεν είναι χαζοί οι γονείς. Το καλό των παιδιών τους θέλουν.

Ερ.: Παραδέχεστε και στο βιβλίο σας πως δεν υπάρχει κανείς που να γνωρίζει καλύτερα ένα παιδί από τον γονιό του, και πως δεν χρειάζεται νά’ ναι κανείς εξπέρ για να δώσει ομοιοπαθητικά φάρμακα στο παιδί του ή στον εαυτό του. Η χρήση της ομοιοπαθητικής είναι μια λύση για να αποφύγουμε ένα κάρο γιατρούς και αντιβιώσεις. Υπάρχει κάτι όμως που πρέπει να προσέξουμε;

Ναι, υποστηρίζω πάντα την ανεξαρτησία των γονέων και σε περίπτωση ασθενειών των παιδιών τους - και τους διδάσκω πώς να το κάνουν! Δεν εννοώ πως μπορεί κανείς με ένα βιβλίο να αντικαταστήσει 100% τον παιδίατρο ή τον ομοιοπαθητικό, οι οποίοι προφανώς κατέχουν το αντικείμενό τους και συνεχώς επιμορφώνονται. Για χρόνια, περίπλοκα προβλήματα είναι απαραίτητο ένα λεπτομερές ιστορικό στον ομοιοπαθητικό, όπως και σημαντικότατη για τη δημόσια υγεία είναι η τακτική παιδιατρική παρακολούθηση.

Όμως για ιώσεις, για βήχα, για τραυματισμούς, τσιμπήματα και άλλες πολλές καταστάσεις της καθημερινότητας, ο γονιός μπορεί κάλλιστα να μάθει αρκετά ώστε να είναι ικανότατος είτε να λύσει το πρόβλημα ολότελα, είτε να το λύσει σε μεγάλο βαθμό, είτε να δώσει κάτι που να δράσει αθροιστικά με τις συμβουλές του παιδιάτρου.

Και ναι, πρέπει πάντα να έχουμε στο νου πως ούτε καραμέλες είναι τα ομοιοπαθητικά ούτε ελεύθερα παρενεργειών, για αυτό και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται απερίσκεπτα. Επίσης, όπως και με κάθε άλλη θεραπεία, αν δεν βλέπετε σε εύλογο χρονικό διάστημα μια αισθητή βελτίωση της κατάστασης του παιδιού, πρέπει να βλέπουμε κατάματα την πραγματικότητα και να αναζητήσουμε τη συμβουλή του παιδιάτρου μας. Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα – αν με συμβατική θεραπεία τα πράγματα δεν βελτιώνονται, επίσης αξίζει πάντα να ψάξουμε για καλύτερη λύση.

Ερ.: Η ομοιοπαθητική θεραπεύει ασθενείς και όχι ασθένειες. Εσείς ως γιατρός , που σπουδάσατε κλασική ιατρική προτού ενδιαφερθείτε για τη φυσική παιδιατρική, τι έχετε να πείτε σε όσους σίγουρα θα σχολιάσουν πως η ομοιοπαθητική δε θεραπεύει σοβαρά νοσήματα ή χρόνιες καταστάσεις;

Ξέρετε, κάποτε σκεπτόμουν και εγώ ακριβώς έτσι: ήθελα να δω τα «νούμερα», τα άρθρα, τις έρευνες πριν καν ασχοληθώ με εναλλακτικές μεθόδους. Αυτή η αντιμετώπιση, τουλάχιστον για το μεγαλύτερο παιδί μου, δεν μας βγήκε καθόλου σε καλό. Ο γιος μου είχε χρόνια προβλήματα υγείας που ούτε η συντηρητική παιδιατρική θεραπεία ούτε η χειρουργική δεν διόρθωναν για παραπάνω από μερικές εβδομάδες, το πολύ 2-3 μήνες.

Από τη στιγμή που αποφασίσαμε με τον άντρα μου (επίσης ιατρός) να αλλάξουμε τακτική, ο γιος μας έγινε μέσα σε ένα εξάμηνο περίπου, υγιής. End of story. Οι γιατροί του και αρκετοί φίλοι μας δεν πίστευαν στα μάτια τους και το απέδωσαν σε … placebo ή σε τυχαίο συμβάν. Αυτή η εμπειρία μου έχει επαναληφθεί αμέτρητες φορές με τους ασθενείς μου, για μικρότερα και μεγαλύτερα προβλήματα. Προσωπικά ΔΕΝ ισχυρίζομαι πως μπορώ να γιατρέψω το διαβήτη ή μια λευχαιμία με την Ομοιοπαθητική, αν και υπάρχουν κλινικές που εφαρμόζουν με επιτυχία εναλλακτικές μεθόδους σε «ανίατα» περιστατικά.

Ερ.: Mπορώ να παραθέσω χιλιάδες αποφθέγματα από σπουδαίους καλλιτέχνες για την αξία της Ομοιοπαθητικής ...για παράδειγμα ο μεγάλος Αμερικανός τρομπετίστας της τζαζ Ντίζι Γκιλέσπι είχε πει: «Είχα δύο αποκαλύψεις στη ζωή μου, η μια ήταν η μπίμποπ τζαζ, η άλλη η Ομοιοπαθητική» ή ο σπουδαίος μεταρρυθμιστής της Ινδίας Γκάντι: «Η Ομοιοπαθητική είναι μια εξευγενισμένη μέθοδος που θεραπεύει τους ασθενείς χωρίς πολλά χρήματα και χωρίς βία. Η κυβέρνηση θα πρέπει να ενθαρρύνει και να την υποστηρίζει στη χώρα μας».

Δεν είναι σημερινή υπόθεση, λοιπόν, η ύπαρξη της Ομοιοπαθητικής, ούτε ο πόλεμος εναντίον της, δεν ανακαλύψαμε την Αμερική. Ποιά είναι η δική σας αίσθηση για την εξέλιξη της νομιμότητας της στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό; Είστε αισιόδοξη;

Νομίζω είμαι αγιάτρευτα αισιόδοξη – έτσι μου λέει τουλάχιστον ο άντρας μου. Πιστεύω πως, αν και δεν μπορεί κανείς να κερδίσει δισεκατομμύρια με την Ομοιοπαθητική, θα συνεχίσει να είναι δημοφιλής γιατί είναι ασφαλής και αποτελεσματική. Και επαναλαμβάνω, η κλασική Ομοιοπαθητική εφαρμόζεται στη σημερινή της μορφή εδώ και πάνω από 220 χρόνια. Η μοντέρνα συμβατική Ιατρική στη σημερινή της μορφή, που οι άνθρωποι καταναλώνουν τσάντες γεμάτες φάρμακα, εφαρμόζεται εδώ και 70 χρόνια περίπου, και είναι πανάκριβη. Ο χρόνος θα δείξει, και η πολιτική συνήθως ακολουθεί τις εξελίξεις.

Ερ.: Κλείνοντας, επειδή ειδικεύεστε στην Παιδιατρική και αγαπάτε ιδιαιτέρως τα παιδιά, όντως και εσείς Μητέρα, μπορούμε να εμπιστευτούμε την Ομοιοπαθητική για τα μικρά μας; Σε μια εποχή που είναι αποθαρρυντική για αυτά, και ... με πάνω από 90% των κρυολογημάτων και των πυρετών στα μικρά παιδιά να είναι απλές ιώσεις, θα ρωτήσω το αντίθετο γιατί να μην επιλέγουμε αυτή τη μέθοδο ώστε να έχουμε και Υγιή και Ελεύθερα Παιδιά;

Εδώ ίσως ακουστώ λίγο αρνητική – η ασθένεια είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής, και η εμπειρία της ασθένειας επίσης. Δεν υπάρχει το 100% πάντα υγιές παιδί (τουλάχιστον εγώ δεν το έχω γνωρίσει μέχρι στιγμής). Ένα παιδί που δεν έχει ακόμη αρρωστήσει, δεν ξέρει και πως η φροντίδα και η θεραπεία θα το ξαναφέρουν στην υγεία. Και φυσικά πιστεύω ακράδαντα πως είναι προτιμότερο να πάρει το παιδί μου ένα ομοιοπαθητικό ή ένα βότανο ή να του βάλω ένα επίθεμα, παρά να πάρει κορτιζόνη ή ευρέως φάσματος αντιβίωση αν δεν είναι απόλυτα απαραίτητο. Μακροπρόθεσμα θα βγει κερδισμένο το παιδί που έχει δίαιτα «φτωχή» σε φάρμακα, θα αρρωσταίνει πολύ λιγότερο και θα περνά γρηγορότερα και ευκολότερα τις αρρώστιες – επίσης είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αναπτύξει σοβαρότερα νοσήματα. Και φυσικά, θα εφαρμόσει τις ίδιες αρχές που βίωσε, και στα δικά του παιδιά, εξασφαλίζοντας καλύτερη υγεία και στην επόμενη γενιά!

Ερ.: Τέλος, ως μητέρες και οι δυο, θέλω να σας απευθύνω το ερώτημα που έκανε με το βιβλίο του ο Dr Wayne Dier «Τι θέλετε αλήθεια για τα παιδιά σας;» (What do you really want for your children?). Ποιό είναι το δικό σας όραμα και τι κάνετε πρακτικά τόσο ως γιατρός όσο και ως μητέρα για να ομορφύνετε την υγεία τους άρα και τη ζωή τους;

Αυτό είναι μια εξαιρετική ερώτηση.

Το συζήτησα με τον άντρα μου, και καταλήξαμε στα εξής: η ελπίδα μας για τα δύο παιδιά μας είναι να γίνουν καλοί, έντιμοι, ισορροπημένοι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση, που να ασχολούνται με πράγματα που να έχουν νόημα για αυτούς και να έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον τους. Ελπίζουμε να έχουν ισχυρή υγεία, να βρίσκονται κοντά στη φύση, να μην είναι εθισμένα σε ουσίες, οθόνες ή άλλες επιφανειακές και εφήμερες χαρές, να έχουν ορθάνοιχτα μάτια και μυαλά γιατί η ζωή τους θα αλλάξει ΠΟΛΥ. Επίσης ελπίζουμε να βρουν συντρόφους με παρόμοιες αρετές – με αυτούς, και στον Άρη θα επιζήσουν!

Προσπαθούμε να δίνουμε το καλό παράδειγμα στα παιδιά μας σε όλα τα παραπάνω θέματα, με μέτρο πάντα. Μπορώ να λέω ό,τι θέλω, αν στην πράξη κάνω το αντίθετο, αυτό θα αφομοιώσει το παιδί μου από μένα. Και ισχυριζόμαστε πως με το να ζούμε με τα παιδιά μας και να δίνουμε το παράδειγμα, έχουμε μάθει με τη σειρά μας πολλά πράγματα και βελτιωνόμαστε χρόνο με το χρόνο …ευτυχώς θα τα έχουμε για λίγα χρόνια ακόμη μαζί μας, ίσως προλάβουμε να γίνουμε «τέλειοι» μέχρι τότε, χαχαχα!!

Σας ευχαριστώ!

Εγώ σας ευχαριστώ θερμά για την τιμή που μου κάνατε με αυτή την συνέντευξη!

© Βασιλική Μαμαλούκου